سمعک یک پروتز الکترونیکی کوچک است که طراحی شده تا با تقویت اصوات، کم شنوایی افراد را جبران کند به گونه ای که بتوانند اصوات پیرامون خود را بشنوند، با دیگران ارتباط برقرار کنند و فعالانه به کارهای روزمره خود رسیدگی کنند.
به طور کلی هر سمعک از سه بخش اصلی تشکیل شده است میکروفون، پردازش کننده مرکزی و رسیور.
اصوات ابتدا توسط میکروفون دریافت شده و به سیگنال های دیجیتالی تبدیل می شوند سپس این سیگنال ها در پردازش کننده مرکزی بر اساس نوع و میزان کم شنوایی، نیازهای فرد، شرایط و محیط زندگی وی دچار تغییرات می شوند.
این سیگنال ها مجدداً در رسیور سمعک به امواج صوتی تبدیل می شوند تا در نهایت برای فرد قابل شنیدن شوند.
تکنولوژی سمعک ها از گذشته تا به امروز همگام با پیشرفت علم دچار تغییر و تحول گسترده ای شده است به گونهای که امروزه برای هر افت شنوایی و متناسب با شرایط هر فرد سمعک های تخصصی و پیشرفته ای وجود دارد.
سمعک ها از نظر تکنولوژی به کار رفته در مدارشان به 5 گروه تقسیم می شوند
1. سمعک های آنالوگ (Analoge)
سمعکهای آنالوگ ابتدایی ترین نوع سمعک ها هستند که صرفاً نقش یک تقویت کننده صدا را دارند.
سیگنال های صوتی بعد از ورود به سمعک تقویت شده و سپس بدون هیچ گونه تغییری از طریق رسیور به گوش فرد ارائه می شوند.
اندازه این سمعک ها بزرگ است و در آنها هیچ گونه تمایزی بین اصوات گفتاری و سر و صدای محیط وجود ندارد و تمام صداها با هر سطح شدتی به یک اندازه تقویت می شوند. برای مثال صدای حرکت اتومبیل ها و گفتار افراد در خانه هر دو به یک اندازه تقویت می شوند که این موضوع باعث کاهش کیفیت صدا و آزار فرد می گردد.
در سمعک های آنالوگ دکمه ولوم کنترل وجود دارد که به کاربر این امکان را میدهد تا صداها را افزایش یا کاهش دهد.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی سمعکهای آنالوگ چندان رایج نیستند.
2. سمعک های قابل برنامه ریزی (Programmable)
سمعکهای قابل برنامه ریزی بسیار شبیه به سمعکهای آنالوگ هستند و تفاوت اصلی آنها در این است که سمعکهای قابل برنامه ریزی با کمک دستگاههای خاصی تنظیم می شوند از این رو این سمعک ها به سمعک های نیمه دیجیتال معروف هستند.
3. سمعک های دیجیتال (Digital)
جهان امروز بر پایه ارتباطات دیجیتال شکل گرفته است.
ما در خانه با تماشای تلویزیون های دیجیتال، پخش کننده های دیجیتال و یا ترکیبی از این سیستم ها سرگرم می شویم.
هنگام رانندگی با کمک GPS دیجیتال مسیریابی می کنیم و پرداخت های خود را با کمک ابزارهای دیجیتال انجام می دهیم بنابراین آیا منطقی نیست که سمعک ها و وسایل کمک شنیداری هم دیجیتال باشند؟
امروز سمعک ها نیز همگام با پیشرفت تکنولوژی پیچیدهتر شده اند. سمعکهای دیجیتال سیگنال های صوتی مختلف و منحصر به فردی دارند.
این سمعک ها گفتار طبیعی و اصوات متنوع را به ارمغان می آورند.
در این سمعک ها امکان تنظیم و تغییر اصوات متناسب با وضعیت شنوایی فرد وجود دارد.
سمعک های دیجیتال مدار های پردازشی پیچیده ای درون خود دارند که هماننده کامپیوتر های پیشرفته عمل میکنند. کار این مدارها صرفاً بلند کردن و تقویت صدا نیست بلکه کاملا هوشمندانه و ظریف اصوات گفتاری را از نویز زمینه تشخیص داده و آنها را پردازش کرده، تغییر داده و متناسب با کم شنوایی فرد تقویت می کنند. در نهایت صدایی که از رسیور سمعکهای دیجیتال خارج میشود کیفیت واضح تری دارد.
علاوه بر این پردازش سیگنال های صوتی در سمعک های دیجیتال بر اساس شدت سیگنال ورودی است و در واقع پردازش اصوات بلند به گونهای متفاوت از اصوات آرام است.
بر خلاف سمعگ های آنالوگ، در سمعک های دیجیتال با اینکه اصوات آرام به خوبی قابل شنیدن میشوند، اصوات بلند نیز بدون آزاردهندگی شنیده میشوند.
از دیگر ویژگی های سمعک های دیجیتال کاهش نویز زمینه و بهبود درک گفتار فرد است همچنین این سمعک ها برنامه های پیشرفته دارند که می توان آنها را متناسب با محیط های مختلف تنظیم کرد.
4. سمعک های هوشمند ( Intelligent)
امروزه هوش مصنوعی در بسیاری از صنایع کاربرد دارد وسایل کمک شنوایی نیز از این موضوع مستثنی نیستند.سمعک های هوشمند نسل پیشرفته سمعکهای دیجیتال هستند.
این سمعک ها با کمک تکنولوژی هوش مصنوعی محیط شنیداری فرد را به صورت اتوماتیک شناسایی کرده و اصوات شفاف و با کیفیتی فوق العاده تولید می کنند.
این سمعک ها همچنین دارای ویژگی یادگیری هستند به گونهای که ترجیحات شنیداری فرد را ذخیره کرده و به مرور با هر بار حضور فرد در محیط شنیداری خاص، تغییرات به صورت خودکار اعمال میشوند.
به طور کلی هوش مصنوعی به کار رفته در این سمعک ها با پردازش پیچیده اصوات در کانال های متعدد، سعی دارند تا سیستم شنوایی انسان را شبیه سازی کنند.
5. سمعک های هوشمند وایرلس ( Wireless)
سمعک های هوشمند وایرلس پیشرفته ترین و کارآمدترین نوع سمعک های موجود در جهان هستند که از تکنولوژی وایرلس استفاده می کنند.
این تکنولوژی امکان ارتباط بدون سیم سمعک با تلفن همراه، تلفن ثابت، تلویزیون و هر دستگاه دیگری که سازگار با بلوتوث باشد را فراهم می کند.
به لطف سمعکهای هوشمند وایرلس فرد کم شنوا می تواند به اپلیکیشن های کنترل سمعک در گوشی خود متصل شود، مستقیماً و با کیفیت بالا به موسیقی و سایر اصوات گوش دهد و همچنین میتواند با کمک این سمعک ها یک تماس تلفنی را به شکل هندزفری برقرار کند و دیگر نیازی به قرار دادن تلفن همراه نزدیک به گوش فرد نیست.
این سمعک ها مجهز به میکروفون های جهت دار هستند که امکان مکالمه رو در رو در محیطهای شلوغ را ایجاد می کند و در نهایت باعث افزایش درک گفتار در فرد کم شنوا می شود.
ویژگی دیگر سمعکهای هوشمند وایرلس قابلیت برقراری ارتباط سمعک های دو گوش با یکدیگر می باشد که منجر به راحتی کاربر، درک گفتار بهتر و رضایت بیشتر وی شده است.
سمعک ها به لحاظ شکل ظاهری و جایگاه قرارگیری به 6 گروه تقسیم می شوند
1. سمعک های پشت گوشی (BTE)
سمعک های پشت گوشی برای طیف وسیعی از کم شنوایی ها مناسب هستند.
این مدل از سمعک ها از پر کاربرد ترین و رایج ترین مدل های تجویزی میباشند.
همانطور که از نام این سمعک ها مشخص است جایگاه قرارگیری قطعه اصلی آنها در پشت گوش فرد است.
صدا از این قطعه به وسیله یک لوله به قالبی که داخل کانال گوش قرار دارد منتقل شده و در نهایت به گوش فرد می رسد.
2. سمعک های رسیور در گوش (RITE)
سمعک های RITE یا RIC همانند سمعک های BTE پشت گوش قرار میگیرند با این تفاوت که رسیور این سمعک ها بیرون از بدنه و در داخل گوش قرار دارد و صدا را مستقیم به گوش فرد می رساند.
این سمعک ها به دلیل کوچکی، ظرافت، راحتی استفاده و صدای طبیعی و شفافی که دارند جزو محبوبترین مدل سمعک های پشت گوشی هستند.
3. سمعک های داخل گوش ( In The Ear: ITE )
سمعک های ITE بزرگترین سمعک های داخل گوشی هستند و تمام اجزای آنها در داخل بدنه سمعک قرار دارند که بر اساس قالبی که از گوشه فرد گرفته میشود ساخته می شود.
طراحی این سمعک ها به گونه ای است که یا بخشی از گوش خارجی را میپوشاند ( Half Shell) و یا تمام آن را میپوشاند (Full Shell).
4. سمعک های داخل کانال (In The Canal: ITC)
سمعک های داخل کانال (ITC) از سمعک های ITE کوچکتر هستند و عمیقتر از آنها در کانال گوش قرار می گیرند.
سمعک های ITC در قسمت پایینی مجرای گوش قرار می گیرند.
استفاده از این سمعک ها راحت است و نسبت به سمعک های کوچکتر طیف وسیعی از کم شنوایی ها را پوشش میدهند.
5. سمعک های کاملا داخل گوش ( Completely In The Ear: CIC)
سایز سمعک های CIC کوچکتر از سمعک های ITC میباشد و کاملاً داخل مجرای گوش قرار می گیرند و فقط بخش کوچکی از آنها قابل مشاهده است.
این سمعک ها متناسب با قالب گوش هر فرد ساخته می شوند و معمولاً نخ بی رنگی به انتهای آن ها وصل می شود تا فرایند گذاشتن و برداشتن این سمعک ها در داخل گوش آسان شود
سمعک های CIC از پرکاربرد ترین و رایج ترین سمعک های داخل گوشی هستند.
6. سمعک های نامرئی ( Invisible In Canal: IIC)
سمعک های IIC کوچک ترین و ظریف ترین سمعک موجود در جهان هستند و کاملاً در عمق کانال گوش قرار میگیرد به گونهای که آنها را باید با کشیدن یک بند باریک خارج کرد.
این سمعک ها برای همه افت های شنوایی کاربرد ندارد و فقط کم شنوایی های خفیف تا متوسط را پوشش میدهد.
تجویز این مدل از سمعک ها به عوامل متعددی از جمله آناتومی گوش فرد، میزان کم شنوایی، نیاز های شنوایی فرد و… بستگی دارد.
سمعک های نامرئی بسیار ظریف و کوچک و در عین حال دارای صدایی شفاف و واضح هستند اما به رطوبت و جرم گوش حساس می باشند.