کم شنوایی و انواع آن

گوش از سه بخش اصلی تشکیل شده است.
گوش خارجی – گوش میانی – گوش داخلی

اگر این اختلال یا آسیب در گوش خارجی و یا گوش میانی رخ دهد منجر به بروز کم شنوایی انتقالی(Conductive) میشود .
پارگی های پرده گوش، انواع عفونت های گوش میانی و یا  بیماری هایی مثل اتواسکلروزیس باعث بروز کم شنوایی  انتقالی میشوند.

از علائم کم شنوایی انتقالی میتوان به درد گوش، تورم، احساس فشار در یک یا هر دو گوش، بوی نامطبوع در مجرای گوش، احساس کلافگی  حین صحبت با تلفن، احساس بلندی  یا غیر طبیعی بودن صدای خود فرد اشاره کرد.  
به طور کلی افرادی که کم شنوایی انتقالی دارند صدا ها را آرام تر می شنوند اما مشکلی با وضوح گفتار ندارند و غالباً مشکل خودشان را با بالا بردن صداهای محیطی مثل صدای تلویزیون برطرف می کنند. 

نویز های محیطی خیلی بلند یا خیلی آهسته شنیده می شوند.صحبت های اطرافیان گنگ و زمزمه وار به گوش میرسد در واقع وضوح گفتار پایین می آید یعنی فرد اصوات را میشنود اما متوجه نمی شود. وقتی چند نفر با همدیگر در حال صحبت و گفتگو هستند دنبال کردن گفت و گو برای فرد بسیار سخت می شود. ممکن است فرد صدایی در گوشش بشنود که منشا خارجی ندارد مثل صدای سوت. در محیط های پر سر و صدا مقل ایستگاه مترو، سالن های ورزشی و… شنیدن برای فرد بسیار سخت میشود. افراد برخی از اصوات گفتاری مثل “س” و “ش” را به درستی نمی شنوند و اگر از پشت سر با ان ها صحبت شود درخواست تکرار میکنند.
گاهی اوقات هم ممکن است فرد احساس سرگیجه و عدم تعادل داشته باشند. در صورتی که فرد همزمان هر دو کم شنوایی انتقالی و حسی عصبی را داشته باشد، به کم شنوایی آمیخته(Mix) مبتلا شده است. برای مثال افرادی که در نتیجه انفجار صوتی دچار آسیب در پرده گوش، استخوانچه های گوش میانی و حلزون گوش شده باشند کم شنوایی آمیخته دارند. علائم این نوع کم شنوایی شامل هر دو نوع کم شنوایی های انتقالی و حسی عصبی است.

به طور کلی عواملی که باعث بروز کم شنوایی می شوند به دو دسته محیطی و ژنتیکی تقسیم می شوند.

1.علل محیطی

کم شنوایی ناشی از نویز: سر و صدای بلند مثل قرارگیری در معرض صدای ماشین آلات صنعتی، تیراندازی، نوازندگی و… باعث آسیب به سیستم شنوایی و بروز درجات مختلفی از کم شنوایی میشود.

در این موارد اصوات بلند در دراز مدت یا در آن لحظه باعث آسیب به سلول های مویی حلزون گوش می شوند که در نهایت منجر به بروز کم شنوایی می گردند.

پیر گوشی: کم شنوایی ناشی از افزایش سن که در اکثر افراد رخ می دهد. تقریبا
30 تا 35 درصد از بزرگساالن 65 تا 75 سال درجاتی از کم شنوایی را تجربه می کنند.

بیماری های مختلف: بیماری هایی مثل من یر، آلزایمر، دیابت و… می توانند منجر
به بروز کم شنوایی شوند.

عادات اشتباه: برخی از عادات اشتباه مثل استفاده طولانی مدت و با صدای بلند از هندزفری، استفاده از گوش پاک کن و همچنین شمع گوش که این روزها خیلی رایج شده است می توانند باعث بروز آسیب های جبران ناپذیری در سیستم شنوایی گردند.

ضربه به سر و گردن: هرگونه آسیبی که به ناحیه سر و گردن وارد شود میتواند منجر به بروز کمشنوایی شود.

مصرف داروها: از جمله دلایل نسبتاً شایع که میتواند منجر به بروز کم شنوایی شود مصرف برخی از داروهاست. 

برخی از داروها منجر به آسیب به  سیستم شنوایی و نه تنها بروز کم شنوایی بلکه باعث ایجاد یا تشدید وزوز گوش و همچنین اختلالات تعادلی  می شوند مثل برخی از داروهایی که در درمان سرطان، بیماری های قلبی و یا عفونت های باکتریال تجویز می شوند.

عفونت باکتریال یا ویروسی: ویروس ها یا باکتری ها می توانند منجر به بروز کم شنوایی ناگهانی و یا اصطلاحاً سکته گوش شوند برای مثال یکی از عوارض ویروس کرونا کم شنوایی ناگهانی است که جز موارد اورژانسی تلقی شده و در صورت انجام اقدامات درمانی مناسب در 72 ساعت اول، مشکل به احتمال زیاد برطرف خواهد شد.

عفونت گوش میانی: شایع ترین علت بروز کم شنوایی در کودکان و نوزادان عفونت های گوش میانی است که در صورت عدم رسیدگی می تواند منجر به بروز کم شنوایی های دائمی  نیز گردد. 

2.علل ژنتیکی:
در رابطه با علل ژنتیکی بروز کم شنوایی موارد مختلفی وجود دارد که دو مورد نسبتا شایع آنها سندرم واردنبزگ و آلبینیسم هستند .

سندرم واردنبرگ: این سندرم از نظر ژنتیکی نادر است و در نتیجه ی جهش در حدود شش ژن به وجود می آید. به دلیل بروز جهش در ژن های مربوط به رنگدانه ها این سندروم روی رنگ پوست، مو و چشم فرد تاثیر می گذارد.

حدود 70 درصد از افراد مبتلا به این سندروم دچار کم شنوایی دو طرفه حسی
عصبی میشوند. البته میزان این کم شنوایی متغیر گزارش شده است اما معمولا
عمیق است و میتواند پیشرونده نیز باشد .
همچنین یکسری تفاوتهایی در ابعاد اجزای سیستم شنوایی افراد مبتلا به این
سندرم نسبت به افراد عادی دیده می شود. برای مثال در یک تحقیقی گزارش شده
است که 100 درصد از افراد مبتال به این سندروم دچار ناهنجاری در استخوان
تمپورال می باشند .
به صورت کلی سندروم واردنبرگ 4 نوع می باشد که که شایعترین نوع آن نوع
2 است که همین نوع هم باعث بروز کم شنوایی می گردد .

آلبینیسم یا زالی: زالی در نتیجه عدم تولید و یا تولید کم رنگدانه ملانین ایجاد میشود. این اتفاق به دلیل جهش روی چند ژن خاص رخ میدهد.

افراد مبتلا به زالی نسبت به نور آفتاب حساسیت دارند و بیشتر از افراد عادی در معرض ابتلا به سرطان پوست قرار دارند. در نوع خاصی از آلبینیسم تحت عنوان آلبینیسم چشمی ممکن است کم شنوایی حسی عصبی نیز رخ دهد.

درمان:
درمان مناسب اختلالات سیستم شنوایی به عوامل متعددی از قبیل نوع، میزان کم شنوایی، علت آن و البته سبک زندگی فرد بستگی دارد.

درمان کم شنوایی انتقالی:
کم شنوایی انتقالی ناشی از اختلال در گوش خارجی و یا گوش میانی است برای مثال در اثر تجمع جرم گوش، پارگی پرده و یا وجود مایع در گوش میانی کم شنوایی انتقالی رخ میدهد که با دارو و یا در برخی موارد مثل پارگی های پرده یا بیماری اتواسکلروزیس در صورت صلاح دید پزشک، با جراحی مشکل برطرف میشود.

گاهی اوقات هم از سمعک برای درمان کم شنوایی های انتقالی استفاده میشود که در این موارد ممکن است سمعک های استخوانی تجویز گردد. این نوع سمعک ها صدا را از طریق ارتعاش استخوان جمجمه به گوش داخلی منتقل میکنند.

درمان کم شنوایی حسی عصبی:

از آنجایی که این نوع کم شنوایی در اثر آسیب به حلزون و یا عصب گوش ایجاد شده است به صورت خود به خودی بهبود پیدا نمیکند و در حال حاضر هم هیچ نوع درمان دارویی و یا جراحی برای حل این مشکل وجود ندارد. اگر کم شنوایی حسی عصبی ناشی از سن و یا عوامل ژنتیکی باشد با افزایش سن پیشرفت می کند اما اگر ناشی از آسیب های صوتی باشد در صورت دوری کردن از محیط های پر سر و صدا میزان کم شنوایی به احتمال زیاد ثابت باقی می ماند.

با توجه به پیشرفت هایی که در زمینه پزشکی حاصل شده است احتمالاً در آینده ای نه چندان دور روش درمانی مناسبی برای این مشکل کشف خواهد شد اپا تا آن زمان گزینه درمانی مناسب شامل وسایل کمک شنوایی مانند سمعک ها و یا کاشت حلزون هستند که در مرحله اول مانع از پیشرفت کم شنوایی شده و یا سرعت آن را کم میکنند و در مرحله بعد به فرد کم شنوا کمک میکنند تا بیشترین بهره ممکن را از باقی مانده شنوایی خود ببرد.

ژن درمانی:

اختلالات ژنتیکی یکی از عوامل اصلی ایجاد کننده کم شنوایی هستند. ژن درمانی یکی از روش های درمانی است که برای کم شنوایی های ژنتیکی کاربرد دارد. این روش که امروزه بسیار پیشرفت کرده است نخستین بار در دهه 90 به منظور درمان یک اختلال ژنتیکی نادر به کار گرفته شد.

این روش یک تکنیک آزمایشگاهی است که در آن از ژن ها برای درمان و یا جلوگیری از بروز بیماری استفاده میشود. ساختار حلزون گوش انسان برای انجام ژن درمانی بسیار مناسب می باشد به این دلیل که یک ارگان پر از مایع است که اجازه انتشار گسترده انتقال ژنی را می دهد.

برای انجام ژن درمانی سه روش کلی وجود دارد:

جایگزینی: رایج ترین روش ژن درمانی جایگزینی است که از طریق قرار دادن یک ژن سالم در ژنوم بیمار انجام می گیرد برای انجام این کار از وکتور ها استفاده میشود.

خاموش کردن ژن: در این روش جلوی بیان ژن جهش یافته گرفته میشود.

ویرایش ژن: ژنوم فرد مورد ویرایش قرار میگیرد.

نکته ای که در رابطه با ژن درمانی وجود دارد این است که با وجود اینکه پیشرفت های زیادی در این زمینه حاصل شده است اما به این زودی به عنوان جایگزینی برای کاشت حلزون و وسایل کمک شنیداری مثل سمعک نخواهد بود و حتی اگر در آینده نزدیک به عنوان یک روش درمانی مطرح شود باز هم جایگزین نخواهد بود بلکه در کنار این روش ها استفاده می شود.

در کلینیک تخصصی سپهر بعد از انجام ارزیابی های کامل و دقیق، علت و نوع کم شنوایی شما تعیین شده و مناسب ترین راه کار درمانی به شما توصیه میشود.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت برای ارزیابی های تخصصی وزوز گوش با ما تماس بگیرید.