تکان خوردن مایع گوش یا سرگیجه وضعیتی خوشخیم پاروکسیسمال (BPPV)، که در میان مردم به عنوان تکان خوردن مایع گوش نیز شناخته میشود، یکی از شایعترین علل سرگیجه است. این نوع سرگیجه معمولاً با احساس چرخش کوتاهمدت همراه است که به طور خاص در هنگام تغییر موقعیت سر بروز میکند. برخلاف نام عامیانه آن، علت اصلی BPPV به مایع گوش مربوط نیست، بلکه به حرکت کریستالهای کوچک کربنات کلسیم به نام اتوکونیا در گوش داخلی برمیگردد.
این کریستالها که به طور طبیعی در بخشی از گوش داخلی به نام اوتریکول قرار دارند، گاهی از جایگاه خود جدا شده و وارد کانالهای نیمدایرهای میشوند. این کانالها مسئول تنظیم تعادل بدن هستند و حرکت این کریستالها میتواند باعث اختلال در تعادل مایع داخل کانالها شود. نتیجه این اختلال، بروز سرگیجه و احساس چرخش است که اغلب در فعالیتهای روزمره مثل غلت زدن در رختخواب، شستن مو یا خم شدن تحریک میشود.
علائم BPPV معمولاً کوتاهمدت هستند و کمتر از 60 ثانیه طول میکشند، اما برای بسیاری از افراد این احساس میتواند بسیار آزاردهنده باشد. اگر علائم شما طولانیتر از این مدت ادامه داشته باشد، ممکن است به بیماریهای دیگری مانند بیماری منییر یا اختلالات عصبی مربوط باشد که نیاز به بررسی تخصصی دارند.
کلینیک شنوایی سنجی و تعادل سپهر در رشت، با استفاده از تجهیزات پیشرفته و دانش بهروز، آماده ارائه خدمات تشخیصی و درمانی برای مشکلات سرگیجه مانند BPPV (یا همان تکان خوردن مایع گوش) است. برای اطلاعات بیشتر و درمانهای تخصصی، با ما در ارتباط باشید.
3 علامت اصلی سرگیجه وضعیتی خوش خیم حرکتی:
- حملات کوتاه سرگیجه (احساس چرخش محیط اطراف)
یکی از مشخصههای اصلی BPPV، اپیزودهای کوتاه اما شدید سرگیجه است. این حملات معمولاً با تغییر موقعیت سر تحریک میشوند، به سرعت به اوج میرسند و در کمتر از یک دقیقه فروکش میکنند. بیماران این احساس را به شکل چرخیدن اتاق توصیف میکنند، گویی محیط اطراف به طور ناگهانی و شدید در حال چرخش است.
حرکات روزمره که ممکن است این حملات را تحریک کنند، عبارتند از:
- غلت زدن در رختخواب یا بلند شدن سریع،
- خم شدن برای برداشتن یک شیء از زمین،
- نگاه کردن به بالا هنگام رسیدن به قفسههای بلند،
- یا تکیه دادن در صندلی.
اگرچه این اپیزودها کوتاه هستند، اما ممکن است با حالت تهوع و سردرگمی همراه شوند. در صورتی که سرگیجه بیش از 60 ثانیه طول بکشد، احتمالاً به دلیل بیماری دیگری مانند منییر یا میگرن دهلیزی است.
- تحریک موقعیتی (سرگیجه وابسته به حرکت سر)
BPPV یکی از بیماریهایی است که به شدت با حرکات خاص سر مرتبط است. این وضعیت به این دلیل رخ میدهد که کریستالهای کربنات کلسیم از جایگاه طبیعی خود در گوش داخلی جدا شده و وارد کانالهای نیمدایرهای میشوند. این کانالها که پر از مایع هستند، مسئول تعادل بدن هستند. با حرکت سر، این کریستالها مایع داخل کانالها را تحریک کرده و حس سرگیجه ایجاد میکنند.
تحریک علائم به وضعیتهای خاص وابسته است:
- در کانال خلفی، سرگیجه معمولاً با خم شدن یا تکیه دادن به عقب، مانند شستن مو در حمام، تحریک میشود.
- در کانال افقی، سرگیجه اغلب با حرکات چرخشی سر، مانند غلت زدن در رختخواب یا نگاه کردن سریع به طرفین، آغاز میشود.
ویژگی موقعیتی بودن، سرنخی مهم برای تمایز BPPV از سایر انواع سرگیجه است. معمولاً تکرار همان حرکت باعث بازگشت علائم میشود، که این پیشبینیپذیری به تشخیص کمک میکند.
- مشکلات تعادل پس از حملات سرگیجه
پس از پایان حملات سرگیجه، بسیاری از بیماران دچار اختلال در تعادل میشوند. این حالت میتواند ساعتها یا حتی چند روز ادامه داشته باشد و باعث احساس سنگینی یا عدم ثبات شود. اختلال تعادل ناشی از تلاش سیستم دهلیزی برای جبران اختلال عملکردی ناشی از جابهجایی کریستالها است. مشکلات تعادلی معمولاً با فعالیتهای روزمره آشکارتر میشود. بیمار ممکن است احساس کند که در حین راه رفتن یا ایستادن، زمین زیر پایش ناپایدار است.
اگر شما یا اطرافیانتان علائم ذکرشده را تجربه میکنید، ممکن است با مشکل BPPV مواجه باشید. کلینیک شنوایی و تعادل سپهر، با تخصص در شنواییسنجی و سرگیجه، آماده ارائه تشخیص و درمان تخصصی این اختلال در رشت و استان گیلان است
BPPV چگونه درمان میشود؟
BPPV یکی از اختلالاتی است که علیرغم ایجاد ناراحتیهای قابل توجه، خوشبختانه بهراحتی درمانپذیر است. با روشهای ساده و مؤثر میتوان کریستالهای جابهجا شده گوش داخلی را به جایگاه اصلیشان برگرداند و از علائم ناخوشایند سرگیجه خلاص شد. در ادامه، روشهای درمان و مراحل بعدی برای بهبودی شرح داده میشود:
درمان اصلی : مانور اِپلی
مانور اِپلی یکی از رایجترین و موفقترین روشها برای درمان BPPV است. این تکنیک شامل مجموعهای از حرکات کنترلشده سر و بدن است که توسط متخصص انجام میشود. هدف از این مانور، هدایت کریستالهای کربنات کلسیم جابهجا شده به مکانی در گوش داخلی است که دیگر موجب تحریک سرگیجه نشوند.
نحوه عملکرد مانور اِپلی :
- بیمار روی تخت نشسته و سر خود را به زاویه مشخصی میچرخاند.
- متخصص بیمار را بهآرامی به پشت میخواباند تا کریستالها در مجاری گوش داخلی حرکت کنند.
- مراحل با تغییرات خاص دیگری در موقعیت بدن تکمیل میشود.
این مانور اغلب در یک یا دو جلسه علائم را به طور کامل برطرف میکند.
در موارد خفیف، بیماران میتوانند با مشورت متخصص، تمریناتی را در خانه انجام دهند. این تمرینها شامل مجموعهای از حرکات سر و بدن است که مشابه مانورهای تخصصی طراحی شدهاند. منابع آموزشی و ویدیوهای گامبهگام در دسترس هستند تا بیماران بتوانند تکنیکها را به درستی انجام دهند.
انجام مانورها بهصورت نادرست ممکن است علائم را بدتر کند. بهتر است ابتدا تحت نظر یک متخصص آموزش ببینید.
در برخی موارد، علائم ممکن است پس از درمان اولیه ادامه پیدا کنند یا بعداً بازگردند. در این شرایط با یک متخصص شنواییشناسی یا پزشک گوش و حلق و بینی مشورت کنید. ممکن است دارو درمانی شروع شود و مانورهای دیگری نیز مورد نیاز باشد یا بررسیهای بیشتری برای رد سایر اختلالات انجام شود. در کلینیک شنوایی سنجی و تعادل سپهر در رشت پس از تشخیص سرگیجه وضعیتی، مانور های خاصی جهت درمان تکان خوردن مایع گوش انجام میگیرد. اگر به دنبال راهی سریع و ایمن برای بهبودی هستید، ما آماده کمک به شما هستیم
نتیجهگیری:
BPPV یا همان تکان خوردن مایع گوش یک اختلال شایع اما کاملاً قابل درمان است که میتواند باعث سرگیجههای ناگهانی و کوتاهمدت شود. درک سه نشانگر اصلی آن یعنی شروع ناگهانی و شدید (پاروکسیسمال)، ارتباط علائم با تغییر موقعیت سر (وضعیتی) و عدم تعادل های بعد از سرگیجه به شما در شناسایی این مشکل کمک میکند.
خبر خوب این است که BPPV به راحتی با مانورهای تخصصی مانند مانور اِپلی قابل درمان است. این تکنیکهای ساده میتوانند کریستالهای جابهجا شده در گوش داخلی را به موقعیت اصلی خود برگردانند و تعادل شما را بازگردانند.
اگر مشکوک به BPPV هستید:
- در اولین فرصت با یک کلینیک شنوایی و تعادل یا پزشک متخصص مشورت کنید.
- روشهای درمانی را تحت نظر یک متخصص امتحان کنید.
درمان BPPV معمولاً تنها یک یا دو جلسه زمان میبرد و به طور چشمگیری کیفیت زندگی شما را بهبود میبخشد. سرگیجه، احساس چرخش و اختلالات تعادل دیگر نباید بخشی از زندگی شما باشند.
کلینیک شنوایی و تعادل سپهر در رشت ، همراه شما:اگر در منطقه رشت هستید و به دنبال تشخیص و درمان حرفهای BPPV میباشید، کلینیک شنوایی سنجی و تعادل سپهر با تخصص و تجهیزات بهروز آماده کمک به شماست.
BPPV چیست و چرا به آن تکان خوردن مایع گوش میگویند؟
BPPV یا سرگیجه وضعیتی خوشخیم، یکی از شایعترین علل سرگیجه است که معمولاً با تغییر موقعیت سر تحریک میشود. اصطلاح “تکان خوردن مایع گوش” به اشتباه به این بیماری اطلاق میشود، زیرا علت اصلی آن جابهجایی کریستالهای کوچک کربنات کلسیم در گوش داخلی است، نه مایع گوش
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به BPPV هستند؟
BPPV میتواند در هر سنی رخ دهد، اما بیشتر در افراد بالای 50 سال یا کسانی که ضربهای به سر داشتهاند دیده میشود. زنان نیز نسبت به مردان بیشتر به این بیماری مبتلا میشوند.
نشانههای اصلی BPPV چیست؟
سه علامت اصلی عبارتند از:
سرگیجه کوتاهمدت: اپیزودهایی که کمتر از 60 ثانیه طول میکشند و اغلب با تغییر موقعیت سر تحریک میشوند.
تحریک موقعیتی: علائم به شدت با حرکت سر وابستهاند، مانند خم شدن، غلت زدن در رختخواب یا نگاه کردن به بالا.
اختلال در تعادل: پس از حملات سرگیجه، ممکن است فرد تا چند ساعت یا حتی روزها دچار عدم تعادل شود.
چگونه میتوان BPPV را تشخیص داد؟
تشخیص BPPV معمولاً با بررسی تاریخچه علائم و انجام آزمایشهای خاص مانند مانور دیکس-هالپایک انجام میشود. این تست شامل تغییر موقعیت سر است تا علائم و حرکات غیرطبیعی چشم (نیستاگموس) مشاهده شود.
آیا BPPV خطرناک است؟
BPPV به خودی خود تهدیدی برای زندگی نیست، اما میتواند خطر زمین خوردن یا حوادث مرتبط با عدم تعادل را افزایش دهد.
درمان BPPV چیست؟
روش اصلی درمان، مانورهای حرکتی مانند مانور اِپلی است که کریستالهای جابهجا شده را به محل اصلی خود بازمیگرداند. این روش اغلب در یک یا دو جلسه علائم را برطرف میکند. در مواردی که علائم ادامه یابد، ممکن است روشهای دیگری یا بررسیهای بیشتر نیاز باشد.
آیا BPPV بدون درمان برطرف میشود؟
در برخی موارد، علائم ممکن است خود به خود برطرف شوند، اما این وضعیت ممکن است هفتهها یا ماهها طول بکشد. درمان حرفهای معمولاً سریعتر و مؤثرتر است.
آیا میتوان BPPV را در خانه درمان کرد؟
تمرینهایی مانند مانور اپلی را میتوان در خانه انجام داد، اما بهتر است ابتدا تحت نظر یک متخصص این حرکات را یاد بگیرید. انجام نادرست این حرکات ممکن است علائم را بدتر کند.
آیا BPPV بازگشتپذیر است؟
بله، در برخی افراد، BPPV ممکن است پس از درمان دوباره عود کند. اگر علائم بازگشت، باید دوباره به متخصص مراجعه کنید.
چگونه میتوان از BPPV پیشگیری کرد؟
پیشگیری قطعی برای BPPV وجود ندارد، اما اجتناب از ضربه به سر و رعایت مراقبتهای مرتبط با سلامت گوش میتواند کمککننده باشد.
آیا کلینیک شنوایی سنجی سپهر میتواند به من کمک کند؟
بله، کلینیک شنوایی و تعادل سپهر در رشت با بهرهگیری از تخصص و تجهیزات پیشرفته، آماده ارائه خدمات تشخیصی و درمانی برای BPPV است. برای اطلاعات بیشتر یا رزرو وقت، میتوانید با ما تماس بگیرید.
